lördag 4 juni 2011

Ji helbestvanê Suryaniyan Yusuf Dikmen pirtûkek nû: ‘Navê hesretê welat bû’



Bêrîkirin, hîsek însanî ye. Hesreta evîndaran dihêne zimên. Dema hesret berê xwe li welat be û jiyana mirov li sirgonê derbas bibe, dibe mîna pizotên agir û hinavê mirovî diperitîne. Hesret laşê mirov radipêçe û janê dide rûhê mirovî. Hezkirin û girêdana evînê kurtir û agirê dilê mirovî gurtir dibe. Bilind dibe, dibe evîna MemûZîn ê, pîroz dibe rengê dêra Mor Gabrîel û Lalişê distîne...

Ez qala gelê Suryanî dikim. Ji ber nasname û ola xwe hatin sucdarîkirin. Sucekî wan hebû, lê herdem ji bo sucekî du (2) caran hatin cezekirin. Lewma êşa wan ya sirgonkirin, girtin, kûştin û qirkirinê pir giran e. Jiyana li sirgonê birayê mirinê ye, asîmîlasyona rojane rêya windabûn û tunebûnê ye. Lewma evîna welat ne hêsan e bibe helbest û êşa xelkê bihêne zimên.  

Ez behsa helbestvanekî ji yê welatê xwe dikim. Welatê pir reng,, pir çand, pir ol dikim. Helbestvanek ji Tora Evdînê, ez qala Yusuf Barsaumo Dikmen dikim. Ez ê hinekî li ser berhema wî ya nû, ‘Özlemin adı vatanmış- Navê hesretê welat bû” kur bibim.

Heft roj in, dixwînim helbestên wî. Yek hefte ye, dibin heval ji min re, li welatê bavûkalan, di nav adet û toreyên sedasalan digerim. Xweza, xweşikbûn û şêraniya bajar, gundan û mirovan min şa dike. Rûpelên reş ji dîroka herêmê dibin kabûs û nîvê şevê xewa şêrîn li min dikin jehr, di nava xwedanê de dihêlin, perîşaniyê bi ser mi de dihênin. Carna bi hêviyên mezin, yê yekîtiyê, biratî û wekheviyê em mil didine hev, bi hev re dimeşin ji bo pêkanîna xewnên xwe, armancên xwe.

Helbesta “Hesret” stirana rehmetiyê Aramê Tîgran, “were were keko were/ li welatê xwe vegere” dihêne bîra mirovî. Lê helbest, bi nalîn û qîrîniya dayikekî Suryanî barkirî ye. Banga wê berê xwe dide lawê wê yê li sirgonê:

Êşa laş û piştê zêde bû
porê min sipî
min te mezin kir û jiyanek feda kir
ji bo ku li ber serê min rûne
min bi tenê nehêle

Tenêbûn êş e, elem e, jan e
tu îro li xerîbiyê
û ez bi tenê

Ez hatim jibîrkirin
çavê min li rêya te qurimî
li bendan te ye, vegera te ye...

Hûn dara “tu”wê nas dikin, an na?
We tuwên zer û sorereş xwarine, an na? Ji bo êşa dila pir baş e dibêjin, li aliyê me.
Lêvên sor, ji şekir şêrîntir, yên qîzikan û çavxezalên li welatê min, rengên xwe ji wan distînin gelek caran.
Di cejna Mesîhiyên welatê min yên paskalyayê de, bi hêkan re têne kelandin tuwên Torê û hêkên heft rengîn rengê xwe ji wan distînin û têne ber mêvanan, digot rehmetiyê apê me, Yusuf Dursun.
Ez zanim wê Torî aciz bibin, hêrs bibin, lê dîsa jî divê ez bêjim. Ez bêhtir hez dimsa tuwa dikim. Helbet niyeta min, ne biçûkirina dimsa tirî ye. Ez qala dewlemendiya Torê dikim. Tamên cewaz dikim. Huner û dewlemendiya metbexa Torê dikim. Divê hûn dimsa tuwa tam bikin.
We qet tuwên hurkirî di ber “dondurma Gurgum”ê de alastiye? Tecrûbe bikin.
Çaya tuwên hişk kirî, li hemberî serma û zekemê derman e dibêjin, hekîmên welatê min. Divê hûn çend çaya vexwin.

Helbestvan Dikmen ji awirekî din nêzî dara tuwê dibe û wateyekî din li “Dara tuwê” siwar dike:

Bi hezaran sal in li ber siya darên tuwê
Di nav xewn û xeyalan de diçin em
Bi sedan xewnên erênî dibînin
Bi çîrok û efsaneyan mezin dibin em

Li ser milê dayikên Aşuriyan
Nanê tenûrê tê bin dara tuwê
Ava hênik ya kaniyê te ser sifrê
Bîranîn dibûn mijara ber siyê

Kerwan” û helbestên li ser kerwanan beşek ji çanda herêmê ye. Kelemên li pêşiya kerwanan herdem hatiye zimên û bûye mijara helbestan, helbestvanan. Helbestvan li gorî çand û adetê herêmê,  ji bo qencî û buyerên neyenî navgînan peyde dike, bi hêviyên pêşerojê jiyanê zindîtir û xweştir dikin, anjî xelkê şiyar dikin, xeteran eşkere dikin. Helbesta kerwan ya Dikmen jî wisa ye:

Dibêjin ku dawiya sebrê heye
raste, an na?
ez pir caran pêrgî mirovan bûm
beşek ji wan bê hêvî
û hejmarek bi hêviyan barkirî bûn

Zext dayîna li ser hêviya
bêsûd e dibêjin gelek kes
ma tu zanê?

Di reşahiya tarî ya şevê de
kerwan dimeşe û kûçik direyin
dengê sega winda di tariya şevê de
Û kerwan di rêya xwe de diçe bê rawestan

Ne yek, ne sed, ne jî hezar. Qetilkirina heftê hezar kesan ne hêsan e bikeve ser kaxezê û rengê helbestê bistîne. Buyerên wisa mirov dihejîne, rûhê mirov birîndar dike.
Helbestvan Dikmen qetilkirina 70 hezar kesan ji devê şahida bûyerê, pîrejinek 80 salî distîne û bi navê “Dîmenek”î pêşkêş dike:

Ez im şahid
ya qirqirina heftê hezar kesan
serên ji bedena jêkirî
cendek li alîyekî û seriyên di dest wan de
Ji serê gira dihatin xindirandin
serê bê cendek
û cendekên di nav gola xwînê de wundabûyî
Ma ew roj têne jibîrkirin, lawê min?!.

Hizirkirin” e navê helbestek ji ya Dikmen.
Bela serê mirov e hizirkirin, li welatê me. Dibe sedema girtin, îşkence, kûştin, talankirin û sirgonê. Lê helwestek însanî ye, hizirkirin. Kesê hizir neke nikare bibe alîkarê guhertin û pêşketinê.

Helbestvan bi helwestekî wisa reng dide helbesta xwe:

Hizirkirin ji te re ne pêwîste
gotin min
lê ji roja ez bîr dibim, ez hizir dikim
di rêka hizirkirê de dimeşim ez
rêvî radiwestin, lê ez nawestim
her hizirkirinek rê ji yekî nû re vedike
ne rê dev ji min berdide
ne jî ez dev ji hizirkirinê...

Pirtûk bi zimanê turkî di nav weşanê Arjovî di sala 2009 an de belav bû. Mijara helbestan ji hesreta welat û evîndariyê pêk tê. Pirtûk 160 rûpel e. Kesên bixwazin dikarin bi rêya e-mailê bixwazin: barsaumo@hotmail.com

Me ji Yusuf Dikmen pirs kir ku, çima navê hesretê welat e?

“Ez li wir çêbûme û mezin bûme. Zarokbûn û ciwanbûna min li wir reng girtiye. Ez perçeyek ji xaka wir, çiya, erd, kevir, ba, çand û toreyê wir im. Xwezaya wir ez afirandime û reng daye hîsên min. Lewma di helbestên min de xweşiya welêt xwe dide der.

Bi hemu aliyê xwe, rojên xweş û rûpelên reş, bi hezkirin û lehengiyê, welatê min reng dane helbestên min. Her aliyek ji welêt mîna wêneyekî ne. Wêne dikevin ser peyva, peyv dibin helbest û rengê welêt û hesreta welêt distînin. Hêviyên me di wan de hatine bicîkirin. Û pêşeroja me.

Ez ê berdewam bikim û qala welatê xwe bikim. Zarokên me jî dê me fêm bikin û ji bo hesretê bi dawî bihênin dê bixebitin. Lewma hesreta welat mijarek giring e û cihê xwe di helbestên min de distîne...”


Yusuf Dikmen kî ye?

Em wî bi navê ‘Barsaumo d´beth Gauro’ nas dikin. Barsaumo ye navê wî yê kurt e. Yusuf hinekî fermî ye. Bi eslê xwe ji Torê, ji gundê Urdnus/Arnas ê ye. 1976 an hetiye Swêdê.

Di rêkxistinên Asurî/Suryaniyan de kar kiriye û bi pirsên civakî daketiye. Ji 1984 an bi Sosyal Demokratên Swêdê re kar dike. 10 salan di Federasyona yekgirtî ya biyaniyan-SIOS de weke nûnerê Asuriyan kar kiriye.

Di gelek kovaran de makaleyên wî belav dibin. Ji bilî xebatên antolojiyê, sê pirtûkên wî derketine.

- Assur i Exil, 2004 (Swêdî)
- Moder assyria, 2005 (Swêdî)
- Özlemin adı vatanmış, 2009 (Turkî)

fredag 3 juni 2011

Ji Forum Internationalê pirtûkek giring: ”Kurdistana Jina”



”Forum Internatinal” ku navenda xwe li Swêdê ye, bi kokteylekê pirtûkek nû pêşkêşî xwendevanan kir. Pirtûk bi Swêdî ye û rewşa Jina Kurd di polîtîkayê de ji xwe re dike mijar. Pirtûka ”Kvinnornas Kurdistan” ji aliyê siyasetvana Swêdî Ann-Margarethe Livh, Siyasetvana Kurd Naile Aras û Rojnamevana Kurd Şirvan Nuray Sarikaya ve hatiye nivîsîn. Anku Ann û Naîle li ser naveroka wê kur bûne, û pirtûk bi wêneyên Şirwan bi rengîn bûye.

Li bakurê welêt rewşa Jina Kurd, zextên li ser wê, xewn û xeyalên wê, qonaxa polîtîzebûna jinê û helwêsta wê bala gelek mirovan dikşîne. Li ser mijarê kêm zêde hatiye nivîsîn. Lê pirs, zêde nebûye mijara pirtûkan ji bo jinên Kurd yên derveyî welêt û dostên Kurdan. Lê niha pirs hatiye rojeva wan û jinên li derve dê berhemên rengîn bidine me.

Min, ji cihê kokteylê dest bi xwendina ”Kurdistana Jina” kir û di rê de hetanî mal berdewam kir, anku 46 rûpelên pirtûkê du carî xwend. Berhema bi Swêdî, li ser guhertina di civatê, ji awira beşdarbûna Jina Kurd di siyasetê de, agehdariyên cewaz û berfireh dane min.

Jiyana Şaredara Baxlara Amedê, Yuksel Baran têra xwe balkêş e. Dema rojnamevaniyê, xwendina zanîngehê, hesreta welat, biryara çûna şer, şervaniya wê, ketina hepsê û hesret û hezkirina malbata wê û derketina ji hepsê û beşdarbûna di siyasetê de, mîna romanekî ye.
Ne tenê Baranê, qala hejmarek jinên Kurd ji meslekên cewaz hatiye kirin û îstatîstîkek xurt li ser tevgera jinan di polîtîkayê de, heye.

Hebûna mecalên legal û di mercên legal de kirina siyasetê li Turkiyê û Bakurê Kurdistanê erênî ye. Beşdarbûna Jina Kurd di polîtîkayê de, ketina parlamentoyê, rêvebiriya belediyan û meclîsên wîlayeta cihê kêfxweşiyê ye. Li ser xebata jinan, qonaxa serkevtinê, hejmara jinên Kurd di siyaseta legal de û cihê wan, herdem bala min kişandiye. Her wisa bi hezaran gundên Kurda hatin xirabkirin. Xelkê bar kir bajaran. Rewşa Jina Kurd, ji dema barkirinê, hatina bajêr, rola wê di malê de, beşdarbûna siyasetê û helwêsta mêran, li benda lêkolînên berfireh in.
Weku li jorê jî hate qalkirin, mijar bala nivîskarên Kurd û dostên Kurda bêhtir dikşîne û di vê çarçoveyê de, pirtûka ”Kurdistana Jina” bersiva gelek pirsan dide.

Berhemek lê hêja ye û divê bê xwendin. Çapa wê ya kurdî û turkî amade dibe. Kesên ku çapa Swêdî dixwazin dikarin bi rêya malpera http://www.vansternsinternationellaforum.se/ têkiliyê deynin.

söndag 29 maj 2011

Berhema nivîskara navdar Dilşa Demirbag-Sten: ”Fosterland” anku Welatê Bavûkalan



Selahadîn ji ber êrîşên hêzên rastgir yê turka derdikeve derveyî welêt û li Swêdê bi cî dibe. 1976 an de, xanima wî Nûra bi çar zarokên xwe, ji devera Bêrtê têne Swêdê. Selahadîn beşdarî civînê komên çep dibe û deriyên wî ji dostikên jin re vekirî ye. Ji aliyekî karkirin û li aliyê din kêmbûna wextê Nûra ji bo zarokên wê. Kontrolkirina zarokan û hişkayiya bav li malê.

Bavûdê dixwazin keça mezin Dilşayê li welat, bê riza wê bizewicînin. Lê Dilşayê li dij derdikeve. Qîzek din ya Selahadîn, ji jinekî din derdikeve holê. Piştî hatina wê Swêdê, rewşa malbatê nexweştir dibe. Peyçûn û hişkayî dibe beşek ji jiyana malê.
Pêşî keçek ji ber destê bav ji malê derdikeve. Paşê bav, li bajarekî din ji xwe re restorangekî dikire. Kontrola li ser zarokan kêm dibe. Evîndariya Dilşayê bi xortek Swêdî re û çîroka veqetandina ji hev tê. Paşê Selahadîn û Nûrê ji hev vediqetin. Êşa Nûrê zêde dibe. Bav bi jinekî Swêdî re dimîne…

Bîranînên nivîskara nasdar ya Kurd Dilşa Demirbag-Sten, di eslê xwe ji gelek Kurdên li derve re ne xerîb e. Mirov dikare bêje ku, beşek ji jiyana Kurdên li xerîbiyê ye. Zewacên ku nema birêve diçin û zarokên ku di bin badora pevçûn û hişkiyê de dimînin û ji awira rûhî ve dihêşin, bi saya vê xebatê piralî derdikeve holê.

Îro li Swêdê, di niqaşên pirsên biyanî û çîrokbêjiyê de, kesekî naskirî ye Dilşa. Xwîşka wê Dilba muzîsyenek bi nav û deng e. Pirtûk jiyana herdu kesan, xeyalên wan, problemên xerîbiyê, rexnekirina dêûbavên bi problem, ji xwe re dike mijar. Bi swêdiyek kur, mîna romanekî hatiye nivîsîn, lê hizirkirina bi kurdî bi hemû şêweyan bandorê li berhemê dike.

Mêr û jinên ku ji destê neyaran û hêzên piştgirên wan îşkencê dibînin, welatperwerên beşdarî peçûnên fikrî dibin, dibin hedefa dewletê, têne girtin, di zindanan de dimînin û têne taqîpkirin, dikevin bin tehdîtan û bi erîşan re beramberî hev dimînin, gelek caran pêwîstiya xwe bi tedawiyê hene. Pirsa tedawiya rûhî û fizîkî, weke gelek pirsgirêkên me zêde nayê dîtin û qalkirin. Her wisa, pirsa zewaca pirjinî, pirsgirêka pirdostaniyê ya jin û mêran, di nava Kurda û xelkên rojhilata navîn ji niqaşê re vekirî ye, ku çi bandorê li civatê, malbatê, zarok û xizman dike. Pir giring e ku, ev herdu alî, di dema nivîsîna berhemên wisa de li ber çava bê girtin.

Dilşa di bin bandora dapîra xwe Mukadesê, çîrokbêjiya wê de pir maye. Ji xwe, pirtûka 330 rûpelî, di eslê xwe de ji du berheman pêk tê. Berî çûna Swêdê bi rojekî, Dilşayê weke hercar, dixwaze di hemêza dapîra xwe de, di nava xewn û xeyalên çîrokên wê xwe de winda bibe, raze. Dapîra wê, dest bi çîroka xwe, anku destana Kawayê Hesinger dike. Pirtûk, bi du beşan, beşek ji çîroka dapîrê ya Kawa û beşek ji serpêhatiya malbatê li Swêdê dest pê dike. Beşên ji destana Kawa û yên bîranînên Dilşayê kêşara pirtûkê zêde dike û mîna fîlmekî rengîn didome. Berhem bi xelekên pir xurt, zimanek bilind û dîmenên rengîn ji devera Çavreşa, jiyana eşîra Bêrtiya û jiyana malbatê li taxên Uppsalayê bilind û bi tam dibe.

Pirtûk di nava weşanên Albert Bonniers de dawiya sal 2010 an de derket. Wisa dest pê dike pirtûk:

- ``Hûn dê herin Swêdê.. Welatê xerîbiyê. Welatê xurbetê, yê xelkê, bê kes û xwedî. Çi li pêşiya we heye û dê çi bê serê we? Rehên we li vir in, xwe berdane kurahiya erdê, binê çiya û zozanan. Bi ava Ferad û Dîcleyê şîn bûne. Hebûna eşîr û malbatan bi çiya û ava Feradê bi wate ye``, got dapîra wê Mukades.

Dapîra wê, berê xwe da textê razanê, qeryoleya xwe ya bukanitiyê. Dilsayê jî mina hercar di paşila dapîra xwe, bi germbûna dilê wê kêfxweş dibû û ji çûna Swêdê, hesreta bavê xwe bêhtir germbûna dapîra wê ewletir dihat…
- ``Çîrokekî ji min re bêje``, gotiyê de Dilşayê. “Çîroka qîzên Kurda, yên delal, xweşik mina xezalan.”
- ``Berî hemu tiştî gotin hebû, çîrokbêjî hebû, peyv hebû``, dest pê kir dapîra wê.
- ``Ne pêşî Yezdan hebû, te digot, çima neha peyv û gotin?``, meraq kir, Dilşayê.
- ``Dema peyv, gotin û çîrokbêjî tunebûya nasîna Yezdan jî pêk nedihat, delala min``, got û li berdewam kir:
- ``Xortek lihevhatî û pir ciwan hebû di nava xortê Kurda de. Mîna Şêrek li serê çiya bû û bi merdbûn û egîdiya xwe deng dabû. Ew şervanek xurt li ser pişta hespê, hespê wî yê xurt, bahoz û icacok di xwe de pêk dihanî. Ji bo ku ji çavên xiraban bê parastin, qûrban dihate dayîn, dua dihatin kirin û bi saya çavşînoka ji awirên xirab dihate parastin. Dayika wî bi bejinziraviya lawê xwe wesfê xwe dida û qîma xwe bi keçên herêmê nedihanî, wan layiqî lawê xwe nedidît.

Kawa bû navê wî Xortê bêjinzirav û lihevhatî. Simêlên wî nû şîn dibin û ji ber nêrînên kur û bi wate bi çavên delal, bilbil û gulê nema lihev dikir. Dema wî hatibû. Tevayên hîsên mêraniyê, ew tîhnî dikir, êdî bi çavekî din li cîhanê û xweşikbûnê ser rûwê erdê dinêrî. Ev hîs û helwêsta Kawa ji dayika wî re ne xerîb bû. Dema Kawa û zewacê hatibû.

Dibêjin ku xebera xêrê li Kurdistanê zû belav dibe. Amadekarî û pirsa zewaca Kawa hat rojevê, û nûçe bi taybetî bi alîkariya keçên çavxezal, ji cihê Bîngolê belav bû. Peydekirina keçek çavbelek, bejinzirav û lêvşêrîn jibo Kawa, di ser Derya Wan ê re, bi bêhna pel û kûlîlkên dara guzê ku biharan bi xêr hatina eşîr û malbatên koçeran dike, ber bi çiyayê Agirî ve belav dibe û xwe dirêjî deşta Silêmaniyê dike…

Kawa, dixwest di hunera cenga li ser pişta hespê, bikaranîna şûr û mertal de bibe hoste. Lewma, di dema heval û hogirên Kawa ji xwe re dilîstin, Kawa li ser pişta hespê xwe, bi fêrbûn û perwerdeya şerê bi şur û mertal mijûl dibû. Jê re, kişandina tîr bi rêya kevan, bi nîşangirtina çav û mêjî û cîgirtina derbê, derd bû.

Bavê Kawa bi lawê xwe serbilind dibû. Lê feleka xayîn nehişt ku pêlewaniya lawê xwe zêde bibîne. Nexweşiyek lê peyde bû û çû rehmetê. Kawa di ciwaniya xwe de sêwî ma, barê malê hilgirt ser milê xwe, debara malê dikir, li ber dilê dayika xwe diçû û dihat.

Dem dema peydekirina pêşeyekî cidî bû. Meslekek pêwîst bû ji Kawa re, ku bi saya wê, anku hunera desta û mêjî bibe afirêner, û bi ked û xwedanê jî nanê xwe jê derxîne. Di gund û bajarên nêz de, hemû kesan hez ji Kawa dikir. Tacîran dixwest bi kesekî wisan re kar bikin. Lê wî, li ser teklîfa hosteyê salan, ”Pîrê Hesinger” pir kur fikirî û adinî rojê, biryara xwe ji Pîrê Hesinger re anî zimên. Kawa dest bi hesingerî kir.
Edî Kawa hesin dihiland, form didayê û bi şiklê dawî şûr û xencerên girnabuha diafirand. Aletên mal, erd û kar çêdikir. Gavbigav, rojbiroj dibû pîrê meslekê xwe. Êdî ew bi navê KAWAYÊ HESINGER dihate nasîn.

Dayika wî çavê xwe pir gerand, lê mixabine ku gera wê encam bi dest nexist, keçek li gorî lawê xwe peyde nekir. Weke hemu dayikan dest bi gazinan kir, hesreta xwe ji bo roja hatina zewaca Kawa, çêbûna zarokên wî anî zimên. Di demên wisa de, dermanê herî mezin xweza bû ji bo Kawa. Derketina serê çiya, seyidvaniya hespên berrî bû li deşt, çiya, newal û nava daristanan de. Kedîkirina hespên berrî ne karekî hêsan û karê hemû kesan bû.
Berê xwe dabû nava daristanên kur, Kawa. Roj, şev, dem û sae , birçîbûn anjî tîbûn çi wateya xwe nema bû. Ketibû ber pêla azadî, xweşî û bedewiya xwezayê û tevayê kul û keserên xwe li aliyekî hiştibû. Çiya û çiya diçû. Kûlîlk û bêhna darên gûza, mîna malbatên koçeran, bi xêr hatina wî dikirin. Derya Wanê li aliyê xwe yê çepê hişt, ber ber bilindahiya çiyayê Çavreşa ve hilkişiya.
Dibêjin ku çiya, anku devera Çavreşa, bi şînbûna dar û daristanan, çiya û ava xwe devera herî xweş e ku mirovahî dikare wesfê xwe pê bide, weke cihê jiyanê ji xwe re hilbijêre. Li vir dicive Eşîra Bêrtiyan, nêzî ava Feratê. Ava wê ye, kaniya hênikbûn, pakbûn û zelalbûnê, mîna evîna ji dil û saf. Kaniya tevayê serpêhatî, çîrokbêjî ye Firat. Mirovahiyê li vir dest bi jiyanê kiribû, medeniyet ji vir peyde bibû, hizirkir Kawa…”

###

Selahadîn di dema xwe de, li aliyê Paloyê li dijî hêzên rast ku dewletê piştgirî digirtin, çalak bû. Çend caran kete nav pevçûnan, brîndar bû û jiyana wî kete xeterê. Xesuwa wî û malê alîkariya wî kirin ku derkeve derveyî welêt, here Swêdê. Piştî bicîhbûna li Swêdê, xanima wî Nûra, zarokên wan Dilber, Dilbahar, Dilnarîn û Azad bi tenê mabûn.

Piştî xatir xwestina ji nas, dost û gundiyan, derketibûn rêya dirêj. Êdî xewn û xeyalên ku endamên malbatê bighêjin hev, hesret bi dawî were bi cî dihat. Nûra û zarokên xwe berê xwe dabûn Swêdê. Piştî sê rojan, di ser Ankarayê re xwe gihandin balafirgeha Istanbulê. Tenê bi kurdî zanîbûn, kêmzaniya zimanê ”min demek dirêj wisa bawer dikir ku, zimanek zulmê hebû: Turkî” ji wan re serêşî derdixist. Birçîbûn, tîbûn û stresa derengmayîna ji otobus û balafirê endamê malbatê perîşan kiribû. Lê niha li Swêdê, balafirgeha Arlandaya nêzî Stockholmê dadiketin. Bi germî, bi xêrhatina wan dihate kirin.

Li Uppsalayê, di du ode û eywanekî, li taxa Flogstayê bi cî bûn. Nasîna hevalên nû dest pê dikir. Bavûdê di nexweşxaneyekî Uppsala de karê paqijiyê dikirin. Selahadîn, di cîhanek çep de, çavên xwe vekiribû. Li Swêdê jî beşdarî civînên wan dibû. Di dema vala de, bi xanima xwe re diçûn şevên komên çep. Xwarin û vexwarin dihate ber wan. Piştî wextekî, gazinê Nûra ji mêrê xwe, ku nêzî jinên swêdî dibe dest pê dike. Li aliyê din, zarok bi ziman û adetên nû mezin dibûn. Azadiya bêsînor ku keç bi lawikan re dilîzin, hevaltiyê dikin û zêde nayên kontrolkirin, li aliyê din karê wê li nexweşxanê ku meaşên wan bersiva mesrefan nade û hîsên dayiktiyê ku nikare zêde wext bide zarokan, Nûrayê ji welatê nû, anku Swêdê sar dikir. Wê, jiyana li Swêdê bê wate didît û tevayên xewn û xeyalên xwe ji bo vegera welêt dikir. Lê zarok û mêr bi şêweyekî din nêzî pirsê dibûn.
Nakokiyên di malê de dibûn sedemên bihuzurtiyê. Dê li hemberî çanda xwarin, vexwarin û jiyana rojê hişktir, bav bi şikilkî din nêzî pirsê dibû. Zarok mezin dibûn û barê Nûra bi çêkirina xwarinê, cilşûştin, paqijiyê zîdetir dibû. Mêr nedibû alîkar, zarok zaroktiya xwe dijîn û dibûn sedema tevlîheviya li malê. Nexweşiya di nav jinûmêr de kurtir dibû û tesîrek neyênî li zarokan dikir.  Wextê Dilşayê li pirtûkxanê û nasîna cîhanê û vebûna deriyên nû, yê Dilbayê jî bi muzîkê û nasîna cîhana muzîkê, dengên instrumentan derbas dibû. Azad bi ser nigan diket…

###

- “Tu westiyayî xuyanî dike”, got dapîra wê.
- “Na dayê. Heta dawiya çîroka Kawa neyê, mina hercar, ez ê li te guhdarî bikin û ranezim”, bersiv dayê de Dilşayê.
- “Siwarê ciwan her ku ber bilindiya çiyê ve hildikişiya, berfa sipî bixêrhatina wî dikir. Xweşikbûna xwezayê, şînayî, dar û siya qehweyî ya daran ku dida ser berfa mina xalîçeyek spî li seranserî çiyê raxistî aqilê wî ji sere wî dibir. Diket şika “xewna dibîne” anjî “rastiyê dijî”. Dem çawa derbas dibû jibîr dikir, lê derengbûna rojê, dayika wî anî bîra wî. Eger bi derengî here mal dê dayika wî di meraqa lawê xwe de bimîne. Bi carekê re berê serê hespê xwe vegerand, bi lez amadekariya vegera malê kir.

Keçek çavxezal, bejinzirav, lêvên mina kûlîlkên sor û keziyên dirêj û hunandî ji dur ve xuyanî kir. Xweşikbûn û awirên çavên wê bi tevayê remildariya xwe, Kawa xiste bandore. Ev keça delal e, çav xezal dikare bibe dermanê dilê min, kebaniya mala min, hizir kir Kawa.
- Ez Bêrtî me, sergula tevayê eşîra Bêrtiya. Bi wan awiran nenêre. Zêde bi min re neaxife.  Axaftina bi kesên biyanî ji me zeriyên Bêrtiya re bikêr nayê. Ger, dost xizm an bavê min bibîne dê rewşa te nexweştir bibe. Lawkê biyanî, ya baş ew e tu li ser pişta hespê xwe siwar be û ji Çavreşa here. Ne te ez dîtim û ne jî em bûn esîrên awirên bi wate. Zeriyên gundê me ji te re nabin kebanî, keçên ji bo te li vê deverê tune ye, gotiyê de keçikê.

Awirên çavrên reş aqilê wî ji serê w biribû. Êşa evînê dabû ser dil û hinavê wî. Rê li ber xwe winda kiribû. Jiyan, dem û saetên beyî wê, bê wate bûbû. Di derya xeyalan de xerq bû û çi demê gihişte malê nedihat bîra bîra wî, lewma dengê bixêrhatina dayika xwe nebihîst.
Roj derbas dibûn. Lê Kawa bi xeyalên zeriyê re mijûl dibû, xwarin û vexwarin nedihat bîra wî û lawaz dibû. Dayika wî fêmkir ku derdê evînê girtiye ser dilê Kawayî. Wê, sê xwîşkên xwe amade kir û çû serdana Keçika ji eşîra Bêrtiyan.

Dibêjin ku, ava Feradê şaxek ji derya buhiştê ye. Av û kaniya jiyanê ye Firat ji bo eşîret û devera Bertiya. Lewma keçên wan bejinzirav, xwînşêrîn û çavxezal in. Horiyên buhiştê, rengên xwe ji wan girtine. Mêrên wan egîd in, bi navûdeng in û li hemberî zilmê serî natewînin. Dostanî û merivantiya Bertiyan nikare bibe cihê pirs û pîvanê. Tenê mêvandarî û hewcedariya bi wan dikare dostaniya bi wan re ronî bike. Çiya û erdê wan bi bereket in û nanê wan tê xwarin, dikarin gepa nanê xwe bi derûdora xwe re pay bikin.

- Qet dilê xwe xweş neke û keça me nexwaze. Ew xezala serê çiya, sertaca berîvana ye. Tevayê xortên eşîr û malbatên koçeran di dorê de ne. Ew delaliya malê ye, ji bo xwestina wê û pêşeroja wê ne hêza we têr dike û ne jî em keça xwe didin deverên xerîb, li derveyî cî û adetên me, gotiyê de dayika keçikê.
- Belê, Kawayê min nikare bi zêr û zîvan we dilxweş bike. Lê dilê Kawa mîna ava Feradê fireh, pak, paqij û zelal e. Di xweşikbûn û ciwanbûnê de stêyrikên li esmanan ne mîna wî ne. Egîd e, di cengê de pişta wî nayê tewandin. Lawik bi tenê ye ji min re, tayê ber dilê dayika xwe ye. Evîndara keça we ye, bi heft dila dil ketiyê de û bihêlin bila dilên evîndar bighêjin hev.
- Navê Keça me Dilşa ye. Dilşayê qîza mezinê eşîra giran e. Bi sedan xwarzî, birazî, mirov û dost di rêya wê de ne. Eger em rê ji biyanî re vekin dê bibin sedema pevçûnek mezin di nava eşîrê de. Hûn mirovên baş xuyanî dikin. Lê dîsa dana biryarekî wisa dijware û ne hêsan e.
- Ez ê dîsa werim, got dayika Kawa û rabû ser xwe ku berê xwe bide male…”

###

Endamên male zêde dibûn. Selahadîn di dema xortaniya xwe de zewicî bû, keçek wî çêbibû. Piştî zewaca duwê, derbasbûna ewqasî sal, çar zarokên wî, zaroka pence jî peyde dibû. Dilşayê li wan zêde dibû. Selahadîn dixwest Dilşayê jî bîne Swêdê. Nûra dudilî bû jibo hatina wê. Lê li male biryar ji aliyê Selahadîn ve dihat dayîn. Bi hatina Dilşayê re, malbatê xaniyek firehtir yek sê ode li taxa Granby ê peyde kir û li wir bi cî bûn. Barê male girantir, karê Nûra zêdetir dibû. Di male de di nav jin û mêr de, bêhuzirî cihê dida pevçûnan. Hemu kesan nesîbê xwe ji hişkiya bav digirt. Lê Dîlberê, ne yek ji wan kesan bû ku bitewe. Wê û bavê xwe li hev ne dikir. Piştî sê sal din ji mal derket û li cihekî din bi cî bû. Nav wê, û mezinên male vebû. Qedexeya hevnedîtina xwîşk û bira, bi xetên sor hate danîn.

Zîrektiya Dilba bi instrumentên muzîkê, stiranbêjî û ya Dilşayê di zîrektiya nivîsînê de xwe dida der. Nûra ji bo vegera welêt, karê zêde dikir da ku hinek peran bidine hev. Perên li cem bavê Selahadîn kom dibûn. Lê bavê selahadîn, kalê 70 î ji xwe re jinek ciwan peyde dike, bi perên wan zêra dikire û qelen dide. Bûyer li male şokên nû peyde dike. Jinûmêr êdî bi hev re kêm qise dikin û di nav wan de çiyayên qeşayê pêk tên.

Malbat biryara serdana welêt dide. Bêyî Dilşayê, soza wê ji bo bi kesekî bi nave Yilmaz dane. Diçin welêt. Dilşa mîna berê, rojên xweş bi dapîra xwe re derbas dike. Di vegera male de, li Istenbolê, Yilmaz bi Dilşayê re qise dike. Lê Dilşayê jî serî hildide, li dijî biryara nîşan û zewaca xwe derdikeve. Bi vegera Swêdê nîşanê xira kirin. Selahadîn li bajarê Karlstadê dest bi karê restorangê dike. Piştî çûna bav, bayê azadiyê bandora xwe li jiyana malê dike. Hevdîtina ciwanan, kurbûna li ser mûzîkê, carna dans û kêfa şeva û evîndariya pêşî ya Dilşayê û Staffan dihê rojevê…
###

”Dayika Dilşayê, bi keçaxwe neşêwirî bû, dîtina wê pirs nekiribû. Lê bûbû şahidê hêstirên keça xwe. Dilşayê hêstirên ji xwînê dibarand.Dayikê fêm kir ku keça wê bi heft dila dil ketiye Kawa.
Dem dema dawet û dîlanê bû. Daweta wan sê roj û sê şevan domiya. Xelatên giran hatin ser xalîçan. Di beroşên mezin de xwarin keliyan. Ciwana dîlan kişand. Kawa û Dilşayê gihiştibûn miradê xwe. Soz dabû Kawa ji bo pêşerojek xweştir. Çar keç û çar lawê wan çêbûbûn. Kawa, bi hesingerî, hostebûn û hunera desta li tevayê Kurdistanê deng dabû.

Dibêjin ku rojên xweş, gelek caran bi destê zaliman têk diçe. Li Kurdistanê, hukumdarê Ser text, zilmkar bû. Zilma wî bi wext û zemam zêdetir bû bû. Bi zilma wî re êşek jê re peyde bû. Di herdu milên wî de, du birîn vebûn. Du mar, du tebayên zindî li ser milên wî êşek mezin didane hikumdar. Remildarên herêmê aqil danê. Her roj du zarok dibûn qurbana teba, dibûn êmê wan. Di demek nêz de, çi mal neman ku qûrban nedanê de. Sê kûrên Kawa jî bi zorê hatibûn girtin, qûrbanîkirin.

Kawa, ji bo pêşerojên xweştir soz dabû Dilşayê. Dora lawê wan yê çarem jî nêz dibû. Biryar da Kawa ji bo dawiya zilmê bîne. Rahişt balyozê xwe û berê xwe da keleha hikumdar. Agir mizginiya xêrê ye, got Kawa. Dema min li serê kelehê agir vexist û agir bilind bû, zanîbin ku dawiya zilmê hatiye…”

###

Malbatê barkiribû bajarê nû. Kar baş diçû. Dilşayê demek baş li welat derbas kir. Bi vegerê re li bajêr di dibistana nû dest bixwendinê kir. Selahadîn derengî dihate malê. Gazinên Nûra zêde dibûn û êdî mecala jiyana bi hev re nemabû. Rojekî Selahadîn ji malê derket û nema hat. Bi jinek swêdî re dima. Paşê bi carekî re ji hev veqetiyan. Buyerê brînên kur di dilê Nûrayê de vekir.

###

”Divê gelê Kurd ji vê zilmê azad bibe. Textê zilmê bi erdê re bibe yek, got Kawa. Piştî şeş roj û şeş şevan gihişt ber deryê keleha hikumdar. Bi heybeta xwe, bandorek mezin li nobedaran kir. Jibo dîtina hikumdar xwestina xwe anî zimên û xwestina wî bi cî hat. Sê eywan derbas kir, deriyek mezin di rûwê wî de vebû. Hikumdar û marên li ser milên wî, qîre qîra hikumdar ji ber êşê ew matmayî hişt.

Hikumdar li benda lawê wî yê dawiyê bû. Lê Kawa, anî ziman ku dê dawiya wî bîne û agirê azadiyê li serê kelehê vêxe. Hikumdar emir da nobedaran ji bo kûştina Kawa. Lê balyozê Kawa li nîvê serê wî ket. Bi textê xwe re bi erdê re bû yek. Tevayên leşker û artêşê piştgirî dan Kawa. Li serê kelêhê agirek hate vêxistin. Keleh û keleh, gund û gund, agir li  serên çiyayê Kurdistanê hate vêxistin û xwe gehand bejaran. Êdî roja dîlanê bû. Zilm hatibû şikestin. Kurd ji destê zilmê rizgar bûbûn. Rizgariya Kurda bûbû heqîqet û rastî…”