Helbestvanê mezin. Dengê xelkê xwe. Ozanê gel û tercûmanê jana hejaran.
Tenê pirtûkek wî çap bû. Ji kaniya dilê xwe reng da helbestan. Her yek ji wan volkanek, mayîna li ber teqînê ye.
Li Amedê hat dinyê. Li Sîweregê û Rihayê mezin bû. Bavê wî turk e. Dayika xwe wisa dide nasîn: "Dayika min kurdek esîl e. Bavê wê, oldarekî bi ilmê xwe naskirî ye. Jê re dibêjin Îmam Yahya Abdulkadir. Bi navê Şêx Abdulkadir Cibralî jî tê nasîn."
Ahmed Arif, zimanê kurdî, diyalektên kurmancî û dimilî li Sîweregê fêr dibe. Qala zaroktiya xwe li herêma "Karakeçi"yê ku bir deşt û zozanên xwe dirêjî Weranşarê dibe, dike. Û "Daglarbaşi"yê ku bi çiyayên bilind dighêje Çermûkê. Bîranên xwe li nêzî bînahiya "Kanlikuyu", li taxa "Şehir" û "Ordu"yê dihêne zimên.
Adet û toreyên li herêmê, danûstandina eşîretan, kûştin, tolhildan, şînî û girîn, lehengî, merdî û xayintî, girtin, zîndanîkirin, îşkence û zilma li hepsê û li derve, zexta dewletê û bûyerên dema wî piralî bandor lê kiriye. Dema mirov li helbesta wî dinêre, cî û şopên van noqteyên hejmartî tev xuyanî dikin.
"Ku ez bêm kûştin,
bêm e windakirin, ez dibêjim,
rût û tazî, di şerekî de,
dixwazim bi mêranî be,
dostanî jî û neyartî jî,
lê yek ji wan jî nabe di rastiyê de..."
Bêhna toreya dengbêjiya kurdî ji helbesta Ahmed Arif tê. Kur in, dûrbîn in. Bi qasî duhî îro jî têne xwendin û neslên pêşerojê jî dê bixwînin û gelek sudan jê bigrin. Ew hosteyê peyvên kur û pirwate ye. Her peyvek, wêneyek e. Wêneyên bi dîmenên rengîn, balkêş û wate. Arif ozanek lê hêja, hunermendek mezin e. Pisporê peyvên bilind û kur û afirênerê helbestên hemdemî ye.
Ji ber helbestên xwe hate girtin. Demek dirêj di girtîgehê de hiştin. Nexweş ket û pêla zilmê û tûnêbûnê ew hejand. Lê serî netewand.
Hayê te jê heye dîwarê ji keviran?
deriyê hesinî, paca korxilqkirî,
balîf, text, qeydûzincîra min,
wêneya minî bikeser li devera veşartî,
ku ji bo wê gelek caran çûme mirinê,
hayê we jê heye?
serdanê min, pîvazên şîn şandiye,
bêhna qerenfîlê tê ji çixareya min
Bahar hatiye çiyayên welatê min...
Îro salvegera wefata te ye: Ji bo tevayê helbestên te, "33 gule", "Keleha Amed ê", "Ji hesreta te min qeyd û zincîr rizandin" û yên din gelek spas. Bi qasî tu bi Amed, Sîwereg û Rihayê ve girêdayî ye, mîna evîna dilê te, em jî hez ji te dikin. Tu dilê me de ye.
Birçî mam, tî mam,
di şevên bêbext û reşûtarî de,
can xerîp, can bêdeng,
can perçeperçe...
Û destên min di kelemçê de,
bê tutin, bê xew mam,
lê min terka evîna te nekir...
Zarathustra Gabar ÇIYAN, Rojnameya Tigris, Amed, 2 Hezîran 2014
